Straling

De noodwendige tol van behoefte aan technologie en energie

Chernobyl

Bij het herbekijken van een documentaire over het verlaten Pripyat, op 30 km van Chernobyl, vestigde men de aandacht op een brood dat op de plank was blijven liggen bij het evacueren van de bevolking.

Het brood zag er nog vers en smakelijk uit. Men zei erbij dat dit door de straling kwam. Met bestralen conserveert men tegenwoordig ook ons voedsel dat veel langer bewaard kan blijven dan met bewaarmiddelen.

Alleen… het filmpje was gemaakt, in 1996, 10 jaar na de Chernobylramp. Ik moet je waarschijnlijk niet vragen of je nog van dat bestraald vers brood zou eten?

Doofpotcomplotten

Er is heel veel in de doofpot gestopt na Chernobyl. Zo zou slechts 5% van de kern zijn opgebrand. Bedenk echter dat de hitte van de ongekoelde brandstofstaven echter pas in oktober als aanvaardbaar werd beschouwd. Nieuwe bronnen spreken van zo’n geschatte 190 ton radioactieve brandstof die zou verdampt zijn.

Gevolgen voor de wereldbevolking

Onze normale achtergrondstraling bedraagt 12 becquerel. Dat betekent dat iedere seconde we gebombardeerd worden door het verval van 12 atomen. Ieder nucleair deeltje kan ons DNA kapotschieten. Toch zijn ze zo klein dat de meeste gewoon ongehinderd door ons schieten. Gelukkig hebben we een “genenherstelsysteem”. Als verminkte of slecht gerepareerde genen immers in de cellen blijven zitten krijg je kanker.

De voedingscommissie controleert regematig de straling van ons voedsel. De toegelaten straling heeft men wel moeten optrekken naar een eetbaardere 300 becquerel. Eetbaarder omdat we anders nog nergens onbesmet voedsel zouden vinden.

België en Nederland werd enkele dagen na het incident overtrokken door een onzichtbare wolk van 10.000 becquerel. Dat was dus 1000 x te hoog.

Kanker en hartziekten

In Chernobyl zijn voornamelijk Cesium 137 vrijgekomen. Ook iodium en plutonium maar in veel mindere mate. Iodium wordt vaak door het lichaam aanzien als stabiel jodium en dat haalt de schildklier gretig naar binnen.
Plutonium tast vooral het immuunsysteem aan, naast natuurlijk de andere zoals bloed, longen, darmen bij inademing of opname via de mond.
Cesium 137 wordt door het lichaam abuiselijk voor kalium gehouden. Kalium is een grondstof die we nodig hebben voor onze spieren. Het grootste deel gaat naar het hart.

In een omgeving van 200 km rond Chernobyl (Minsk) komen wangedrochten bij geboortes (DNA beschadiging), hartziektes en kanker, vooral schildklier en bloed (maar zaait zich ongetwijfeld uit) erg veel voor. Het beschadigd immuunsysteem verhindert dat verminkte genen nog hersteld worden.

Dat arterislerose (meeste hartziekten) eigenlijk voorkomen uit de aanwezigheid van vrij radicalen die zich veel te gemakkelijk in de aders met andere stoffen zoals vet binden, is al lang bekend. Niet de cholesterol is de oorzakelijke boosdoener, maar de vrije radicalen. Zo kan iemand met een heel laag cholesterolgehalte toch arterisclerose (vernauwing van voornamelijk de kransslagaders van het hart) veroorzaken. Die vrije radicalen zijn bijna alle zware metalen afkomstig van radioctieve vervuiling sedert de eerste testen met de atoombom. Hiervoor kwam deze ziekte bijna niet voor.

Men meldt op de radio en in het nieuws dat de afgelopen 2 jaar, kanker 10% meer voorkomt dan 2 jaar geleden. Men wijdt dit aan de vergrijzing.

Intussen is men 21 jaar na Chernobyl, er in Amerika ook al achter, dat ook hun voedsel voor honderduizenden jaren besmet is. De besmetting is de wereld rond.

Pas na tientallen jaren zal de tol van straling zich manifesteren. Honderden km rondom Chernobyl is dat al zeer duidelijk. Daar wijdt men het echter aan het radioactief stof. 10-20% van alle geboorten zijn daar zonder afwijkingen.

We weten nu dat zelfs zonder stof, straling van hoge energie (korte golflengten) zeer gevaarlijk is. Denken we maar aan röntgenstraling. In de jaren 50-60 werd dat geacht zonder schadelijke gevolgen voor zwangerschappen te kunnen worden toegepast. In 30% van de gevallen bleek er toch schade te zijn.

Gevaarlijke en ongevaarlijke straling?

Zeer hoge energierijke straling is dan weer minder gevaarlijk omdat de golflengte zo klein is, dat deze geen hindernissen ontmoet tussen al die lege atomen in ons lichaam. Deze straling is echter onbruikbaar om informatie over te dragen, precies om die reden. Ze is niet op te vangen.
Straling van te lage golflengtes is dan beter in staat om electronen en protonen te treffen door hun grote golflengtes, maar deze bezitten te weinig energie om de zeer energierijke electronen en protonen iets te kunnen doen en ze uit hun schil te jagen (= straling)

Zo kunnen we besluiten dat we straling onder de golflengte van zichtbaar licht, vrijwel te zwak is (bijv. infrarood). Van hogere golflengtes is het iedereen duidelijk dat ze gevaarlijk kunnen zijn, vooral naargelang de periode van blootstelling (bijv. UV).

Andere factoren die een rol spelen bij straling zijn de concentratie (die afneemt met een kwadraat per afstandeenheid (bijv. op 2 meter geeft een zaklamp maar 1/4 zoveel licht op een oppervlak dan op 1 meter afstand. Daarentegen beschijnt het ook immers een 4 maal groter oppervlak)

Straling is dus een complex te beoordelen materie. Het verschil tussen straling en radioactiviteit bestaat enkel hierin dat opgewekte straling kan uitgeschakeld worden en dat ze voorkomt in zowel een te lage golflengte (onschadelijk, te weinig energie) als te hoge (de kans om atomen te treffen wordt te klein) voorkomen.
Straling die voortkomt uit stof bezit echter exact de golflengte van de electronen of protonen (alfa, beta, gamma). Gewoon omdat ze daarvan afkomstig zijn.

Hoe dan ook denk ik dat straling van GSM wellicht schadelijk is, alsook straling (velden) onder hoogspanning of nabij een zender (hoofdpijn) maar dan op zeer lange termijn. Op miljarden planeetbewoners zullen er echter ongetwijfeld zijn, die getroffen worden door een straal in het DNA van hun cellen die nog vele delingen te doen heeft. (kanker)

In vergelijking met de straling door radioactief stof vrijgekomen uit atoomproeven en nucleaire accidenten, spreken we over iets dat enorm klein is, vergeleken met de verzwegen gevolgen. Volgens wetenschappelijk onderzoek zijn de gevolgen van Chernobyl immers vooral psychisch, op de 28 brandweermannen na.
Wat zou men anders doen met de miljoenen bewoners van Kiev, Minsk? en alles in een omgeving van 100-tallen honderden km errond?

De onvermijdelijke toekomst

Ook is straling in onze moderne maatschappij niet meer weg te denken. Het vormt de basis van onze hedendaagse technologie.
Even noodzakelijk is de energie. Het is een heel mooi initiatief om overal windmolens te gaan plaatsen, maar ik vrees dat we niet ontkomen aan de noodzaak van krachtigere energieën. Zonder onze oprakende gas- en oliereserves, zullen kerncentrales een bittere noodzaak vormen, meer nog naarmate men de 10 miljard bewoners benadert en naarmate andere landen de economische groei met zijn comfort ook willen.
Als we bedenken dat maar enkele procenten onze energie afkomstig is van kernenergie, dan kunnen we ons een beeld vormen van een noodzakelijke evolutie.

En, stel nu dat er andere zeer krachtige energieën zouden ontdekt worden of al zouden bestaan, misschien nog krachtiger zoals beweerd wordt, bijv. de nulpuntenergie, dan spelen we niet meer met lucifers maar met brandbommen die gevaarlijker worden naarmate er meer energie kan mee opgewekt worden. Nog krachtiger energieën zullen ontgetwijfeld zwaardere risico’s bij slijtage of defecten hebben.

	 Denis  

© 2002 Aura-Oasis – Denis Dhondt